Schrijftip: consistente lezersaanduidingen
Daar zit je dan, helemaal gereed om de eerste woorden op papier te zetten. Het begin is goed, maar bij de tweede zin slaat de twijfel toe. Je hebt er nog niet goed over nagedacht welke aanspreekvorm je wilt gebruiken. Spreek je de lezer direct aan of houd je het algemeen? En wil de lezer liever met u of je aangesproken worden? Je maakt jouw beslissing en kiest voor u als aanspreekvorm. Nog een paar zinnen en het verhaal is compleet. Ziet er prima uit denk je, maar is dat ook zo…..
Soorten lezersaanduidingen
Een lezersaanduiding is eigenlijk een ander woord voor de manier waarop je de lezer aanspreekt. Voordat je begint met schrijven is het belangrijk om de lezersaanduiding vast te stellen. Zo kun je ervoor kiezen om bij een allereerste contactmoment de u-vorm te gebruiken. Een onbekende met 'je' aanspreken is tenslotte niet volgens de etiquette. Zijn het echter vooral vaste klanten die je tekst lezen, dan kun je er juist voor kiezen om je te gebruiken. Het merendeel van je klanten heeft waarschijnlijk een persoonlijke band met je opgebouwd en zo zou je een onnodige drempel creëren in een laagdrempelige relatie. Naast u en je bestaat er natuurlijk ook nog men als aanspreekvorm. Een vorm die wij over het algemeen sterk afraden . Directe aanspreekvormen als u en je zijn nu eenmaal veel krachtiger. 'Men' blijft in veel gevallen te algemeen en is vooral in persuasieve teksten nogal betekenisloos. Niet de allerbeste keuze wanneer je directe betrokkenheid bij de lezer wilt oproepen.
Consistente lezersaanduidingen
Voor welke lezersaanduiding je ook kiest; één ding is heel belangrijk: je moet de lezersaanduiding consequent gebruiken. Variatie in lezersaanduidingen is volstrekt overbodig. Het roept zelfs alleen maar verwarring of irritatie op bij de lezer. Wat vind je zelf bijvoorbeeld van het volgende stuk:
Niets is zo leuk als zelf je eigen vakantie componeren. U weet dat, want u bent niet het type dat van standaardreizen houdt. U houdt van vrijheid, blijheid. Jongens, we trekken eropuit en we zien wel. Vandaar dat we juist u eens met ons programma willen laten kennismaken.*
Je hoeft geen Neerlandicus te zijn om te constateren dat deze tekst niet lekker loopt. Dat is heel eenvoudig te verklaren. De schrijver van deze tekst gaat namelijk van het algemene je naar u. Daarna volgt een overgang van het algemene we naar het we van het reisbureau. Niet consistent en daardoor niet prettig om te lezen. Hoe het wel zou kunnen?
Niets is zo leuk als uw eigen vakantie componeren. U weet dat, want u bent niet het type dat van standaardreizen houdt. U houdt van vrijheid, blijheid. Eropuit trekken en gewoon zien wat er komen gaat. Juist daarom willen we u met ons programma laten kennismaken.
Dat ziet er heel anders uit en waarschijnlijk vind je het zo ook prettiger om te lezen. Een handig voorbeeld om in uw achterhoofd te houden bij je volgende schrijfsessie. En uiteraard staat Woord&Creatie altijd voor je klaar om jouw uiteindelijke tekst te controleren of herschrijven!
*= Bron: Schrijfwijzer, Jan Renkema blz. 52